ΒΟΛΕΪ ΚΑΘΙΣΤΩΝ (Απόσπασμα πτυχιακής εργασίας ΤΕΦΑΑ)

Με ιδιαίτερη χαρά αναδημοσιεύουμε απόσπασμα της πτυχιακής εργασίας της αθλήτριας μας Καλαφάτη Ζένιας. Της ευχόμαστε να είναι πάντα γερή και δυνατή έτσι ώστε να συνεχίσει να προσφέρει στο άθλημα που αγαπά.

Ζένια Καλαφάτη

Πτυχιούχος ΤΕΦΦΑ- Αθηνών

ΜΠΣ «΄Ασκηση και υγεία»  Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

«Σπασμένα κορμιά» με ατσαλένια θέληση αγωνίζονται και, ξεχνώντας τις αναπηρίες τους, επιτυγχάνουν άθλους που άλλοι άνθρωποι θα θεωρούσαν αδύνατους.

Πριν από 2.000 χρόνια στην αρχαία Σπάρτη, όταν κάποιο βρέφος γεννιόταν με κάποια σωματική αναπηρία, το θανάτωναν πετώντας το από έναν γκρεμό. Αντίθετα, στην αρχαία Αθήνα πίστευαν ότι το ανθρώπινο πνεύμα μπορούσε να επιβιώσει μέσα σε ένα «σπασμένο σκεύος» και προστάτευαν τη ζωή με κάθε κόστος. Γι' αυτά τα «σπασμένα σκεύη» είχε μιλήσει ο Αντώνης Σαμαράκης και είχε πει πως «δεν υπάρχουν άνθρωποι με ειδικές ανάγκες, μονάχα άνθρωποι με ειδικές ικανότητες».

Αθλητισμός και άτομα με αναπηρίες

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας  εκτιμάται ότι το 15% του πληθυσμού είναι άτομα με αναπηρία. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 κρατών-μελών, 50 εκατομμύρια Ευρωπαίοι πολίτες είναι άτομα με αναπηρία, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο ανέρχονται σε 1 δις. Στην Ελλάδα ο αριθμός των αναπήρων είναι 1 εκ. Υπάρχουν ωστόσο διάφορες κατηγορίες και τύποι αναπηριών σχηματίζοντας έτσι ένα εντελώς ετερογενές φάσμα ατόμων με προβλήματα κίνησης, όρασης, ακοής, νοητικές –γνωστικές και ψυχικές διαταραχές.

Ο θεμελιώδης ρόλος της κίνησης στην εξέλιξη είναι αποδεδειγμένος και δεν περιορίζεται μόνο σε κινητικά αλλά και σε γνωστικά και συναισθηματικά οφέλη. Τα συναισθηματικά οφέλη σχετίζονται με την επιβράβευση της προσπάθειας, την ικανοποίηση για την επιτυχία και την καταξίωση στα μάτια των άλλων που αποτελούν ουσιαστικά τους κριτές της προσπάθειας ή και του  αποτελέσματος.

Σε όλο το φάσμα των αναπηριών η κινητική δραστηριότητα εξυπηρετεί πολλούς σκοπούς, Πέρα και πάνω από τη βελτίωση των δεξιοτήτων αυτοεξυπηρέτησης και την ανεξάρτητη διαβίωση, την ανάπτυξη κινητικών και φυσικών ικανοτήτων, την εκμάθηση αθλητικών δεξιοτήτων και την ελάττωση των συνεπειών της αναπηρίας άτομο με αναπηρία μέσα από τη φυσική δραστηριότητα αποκομίζει οφέλη που αφορούν την κοινωνικοποίησή του και την ισότιμη συμμετοχή του στα κοινωνικά δρώμενα. Δομεί την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμησή του- ενδυναμώνει τις δεξιότητές του για διαπροσωπικές σχέσεις, Εμπλουτίζει τη ζωή του με δεξιότητες που το βοηθούν να ενταχθεί σε ομάδες αρτιμελών και μαθαίνει να διαχειρίζεται το άγχος που απορρέει μέσα από αισθήματα ανεπάρκειας και μειονεκτικότητας , εφόσον γνωρίζει την κατάστασή του και ενεργεί με σκοπό να τη βελτιώσει . ΄Ερευνες κατέδειξαν ότι οι αθλητές με αναπηρία τείνουν να έχουν καλύτερη διάθεση από τους αθλητές χωρίς αναπηρία και επιδεικνύουν ένα θετικότερο προφίλ με λιγότερη ένταση, κατάθλιψη, θυμό και σύγχυση.

Το βόλεϊ καθιστών

                 

    Το βόλεϊ καθιστών αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά ομαδικά αθλήματα για αθλητές με αναπηρία, με γρήγορες εναλλαγές επίθεσης και άμυνας. Το άθλημα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1956 στην Ολλανδία, ενώ το ορόσημο στην ιστορία της Πετοσφαίρισης για άτομα με αναπηρία αποτέλεσε το έτος 1980 όταν εντάχθηκε για πρώτη φορά στο αγωνιστικό πρόγραμμα των Παραολυμπιακών Αγώνων στο Άρνεμ της Ολλανδίας , με τη συμμετοχή επτά ομάδων ανδρών .

Προέρχεται από τον συνδυασμό του Γερμανικού Sitzball (που ήταν άθλημα καθημένων αλλά αρκετά αργό ) και το Volleyball. Το βόλεϊ Καθιστών έχει εξελιχθεί σε ένα από τα μεγαλύτερα αθλήματα όχι μόνον για άτομα με αναπηρία αλλά και για αρτιμελείς .

Από το 1967 συμμετέχει ανεπίσημα σε διεθνείς αγώνες μέχρι το 1978 που ο Διεθνής Αθλητικός Οργανισμός για άτομα με Αναπηρία (ISOD), δέχεται επίσημα το άθλημα στο πρόγραμμά του. Η διεθνής ανάπτυξη του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί θυελλώδης. Είναι άθλημα γρήγορο, συναρπαστικό όπου αναδεικνύονται οι αθλητικές ικανότητες των παικτών, οι οποίοι μπορούν να παίξουν σε υψηλό επίπεδο τεχνικής. Στην Ευρώπη εποπτεύεται από την European Committee Volleyball for Disabled (ECVD) με  26 κράτη μέλη με  121 ομάδες και έδρα την Ολλανδία. Η χώρα με τις περισσότερες ομάδες είναι η Ρωσία (14) ενώ η Ελλάδα εκπροσωπείται με (6) ομάδες. Σε παγκόσμιο επίπεδο το άθλημα εκπροσωπείται σε 48 χώρες.

Κανονισμοί

Ο κυρίως αγωνιστικός χώρος  είναι ένα ορθογώνιο παραλληλόγραμμο με διαστάσεις 10 x 6 μ. περιβαλλόμενος από μια ελεύθερη ζώνη με πλάτος 3μ. απ’όλες τις πλευρές. Για παγκόσμιες διοργανώσεις της WOVD και για πρωταθλήματα ζωνών, η ελεύθερη ζώνη θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 4μ. από τις πλάγιες γραμμές και 6μ. από τις τελικές γραμμές. Το ελεύθερο αγωνιστικό πρέπει να έχει τουλάχιστον 10μ. ύψος από την επιφάνεια του γηπέδου.

Στο βόλεϊ  όρθιων ο αγωνιστικός χώρος είναι μεγαλύτερος , διαστάσεων 18 Χ   9 ενώ το ελεύθερο αγωνιστικό πρέπει να έχει ύψος τουλάχιστον 20 μ.

Το Φιλέ είναι τοποθετημένο κάθετα πάνω από την κεντρική γραμμή και  βρίσκεται σε ύψος 1,15μ για τους άντρες και 1,05μ για τις γυναίκες. Οι στυλοβάτες που στηρίζουν το φιλέ τοποθετούνται σε απόσταση 0,50 - 1μ. έξω από τις πλάγιες γραμμές , έχουν ύψος 1,55 μ. και κατά προτίμηση είναι ρυθμιζόμενοι.

Στο βόλεϊ  όρθιων το ύψος του φιλέ φτάνει στο  2,43 μ. για τους άντρες και    2,24 μ. για τις γυναίκες. Οι στυλοβάτες έχουν ύψος 2,55 μ. και είναι επίσης ρυθμιζόμενοι.

Οι θέσεις των αθλητών καθορίζονται  και ελέγχονται σύμφωνα με τη θέση της λεκάνης τους και όχι σύμφωνα με το πέλμα τους όπως συμβαίνει στο βόλεϊ ορθίων. Αυτό σημαίνει ότι τα χέρια τους ή τα πόδια τους μπορεί να είναι στην επιθετική ή ελεύθερη ζώνη. Στο βόλεϊ καθιστών  με τον όρο «λεκάνη» προσδιορίζεται το «άνω μέρος του σώματος» από τους ώμους μέχρι τους γλουτούς. Ο γενικός κανόνας του βόλεϊ καθιστών είναι ότι η λεκάνη των παικτών πρέπει να ακουμπά στο έδαφος.

•           Στη περίπτωση όμως αμυντικής προσπάθειας, η επαφή με το έδαφος μπορεί να γίνει με κάποιο μέρος του σώματος μεταξύ λεκάνης και ώμων .      

•           Κατά το επιθετικό χτύπημα οι παίκτες δεν πρέπει να ανασηκώνουν το σώμα τους με τη βοήθεια των χεριών ή των ποδιών. Πρέπει όλη η λεκάνη να ακουμπά στο πάτωμα.

•           Ο διαιτητής , όταν υπάρξει ανύψωση λεκάνης, κάνει σήμα σηκώνοντας ψηλά το χέρι του και υποδεικνύει το συγκεκριμένο αθλητή που έκανε το σφάλμα.                                                                         

•           Επιτρέπεται το πέρασμα στον αντίπαλο χώρο κάτω από το φιλέ με την προϋπόθεση ότι δεν εμποδίζεται το παίξιμο του αντιπάλου. 

•           Η επαφή του γηπέδου της αντίπαλης ομάδας με το/τα πέλμα/τα ή το/τα πόδι/α επιτρέπεται με την προϋπόθεση ότι ο παίκτης δεν εμποδίζει το παίξιμο του αντιπάλου.

·         Ο αθλητής που εκτελεί σέρβις , πρέπει να είναι στη ζώνη του σέρβις. Η λεκάνη του πρέπει να βρίσκεται πίσω χωρίς να αγγίζει την τελική γραμμή τη στιγμή που χτυπάει τη μπάλα.

Στο βόλεϊ όρθιων συμβαίνει το ίδιο με τη μόνη διαφορά πως το πέλμα του είναι αυτό που δεν πρέπει να αγγίζει τη τελική γραμμή.

    Η  προπόνηση  περιλαμβάνει σχεδόν ό,τι περιλαμβάνει και μια προπόνηση βόλεϊ σάλας. Οι παίκτες προπονούνται αρκετή ώρα στις μετακινήσεις (δεξιότητα αρκετά δύσκολη). Αφού τελειώσουν αυτό το κομμάτι εκτελούν ζέσταμα με μπάλες για περίπου 10 λεπτά. Στη συνέχεια ‘καρφώνουν’ και από τις δύο ζώνες επίθεσης (2,4) και τέλος κάνουν σέρβις από την τελική γραμμή.     

Μία ομάδα μπορεί να αποτελείται το μέγιστο από 12 παίκτες, συμπεριλαμβανομένων το πολύ δύο παικτών με ‘’ελάχιστη αναπηρία’’, έναν προπονητή, έναν βοηθό προπονητή, έναν γυμναστή και έναν ιατρό.

Δικαίωμα συμμετοχής έχουν αθλητές και αθλήτριες με κινητικές αναπηρίες και μολονότι δεν ταξινομούνται σε κατηγορίες όπως στα άλλα αθλήματα , πρέπει να πληρούν τους όρους ελάχιστης αναπηρίας.